سیستم کریستالی علمی است که به طرز قرار گرفتن اتم ها و نحوه شکل گیری کریستال در طبیعت می پردازد.
هنگامي که اتم ها در کنار يکديگر قرار گيرند، باعث به وجود آمدن سنگ هاي کريستالين مي شوند. کریستالین ها گوهر هایی هستند که دارای نظم اتمی داخلی بوده و اگر اين نظم اتمي داخلي باعث به وجود آمدن نظم بيروني شود، سنگ را کريستال مي نامند.
در بعضی از موسسات گوهرشناسی 6 سیستم کریستالی معرفی می گردد و در برخی دیگر 7 سیستم کریستالی. علت این تفاوت این است که برخی معتقدند سیستم کریستالی تریگونال شبیه سیستم کریستالی هگزگونال بوده و این دو را یکی می دانند.
در دنياي زيباي سنگ هاي معدني حدود 3000 کاني معدني وجود دارد که همه آنها به غير از اپال (Opal) کريستالين بوده و به يکي از هفت سيستم کريستالي رشد مي کنند که بعضي از آنها داراي نظم خارجي بوده و شکل يک کريستال و يا بلور را تشکيل مي دهند همانند ياقوت ها و يا فاقد نظم خارجي هستند که به صورت توده اي (Massive) رشد مي کنند همانند عقيق ها.
هنگامي که اتم ها در کنار يکديگر قرار گيرند، باعث به وجود آمدن سنگ هاي کريستالين مي شوند. کریستالین ها گوهر هایی هستند که دارای نظم اتمی داخلی بوده و اگر اين نظم اتمي داخلي باعث به وجود آمدن نظم بيروني شود، سنگ را کريستال مي نامند.
در بعضی از موسسات گوهرشناسی 6 سیستم کریستالی معرفی می گردد و در برخی دیگر 7 سیستم کریستالی. علت این تفاوت این است که برخی معتقدند سیستم کریستالی تریگونال شبیه سیستم کریستالی هگزگونال بوده و این دو را یکی می دانند.
در دنياي زيباي سنگ هاي معدني حدود 3000 کاني معدني وجود دارد که همه آنها به غير از اپال (Opal) کريستالين بوده و به يکي از هفت سيستم کريستالي رشد مي کنند که بعضي از آنها داراي نظم خارجي بوده و شکل يک کريستال و يا بلور را تشکيل مي دهند همانند ياقوت ها و يا فاقد نظم خارجي هستند که به صورت توده اي (Massive) رشد مي کنند همانند عقيق ها.
Crystal (Cluster)
Massive
در مبحث شناخت سیستم های کریستالی سه محور کریستالی فرضی به نام های A، B و C وجود دارد که اين سه محور فرضي، گوياي تراکم، زاويه و اندازه صفحات کريستال در جهات مختلف مي باشد.
هفت سیستم کریستالی عبارتند از:
Cubic : همانند الماس (Diamond)
Tetragonal: همانند زيرکن (Zircon)
Hexagonal: همانند ياقوت (Corundum)
Trigonal: همانند کوارتز (Quartz)
Orthorhombic: همانند پريدوت (Peridot)
Monoclinic: همانند مالاکيت (Malachite)
Triclinic: همانند فيروزه (Turquoise)
هفت سیستم کریستالی عبارتند از:
Cubic : همانند الماس (Diamond)
Tetragonal: همانند زيرکن (Zircon)
Hexagonal: همانند ياقوت (Corundum)
Trigonal: همانند کوارتز (Quartz)
Orthorhombic: همانند پريدوت (Peridot)
Monoclinic: همانند مالاکيت (Malachite)
Triclinic: همانند فيروزه (Turquoise)
سیستم کریستالی کیوبیک (Cubic System)
در سيستم Cubic (کيوبيک) يا مکعبي، کريستال به وجود آمده داراي 6 صفحه برابر است که آن را Isometric هم مي نامند . علت آن نظم و تراکم در سه جهت محور کريستالي A، B و C است. در سيستم Cubic هر سه محور با هم مساوي و عمود بر هم هستند. تراکم در سه جهت يکنواخت و صفحات اين سيستم هم اندازه و عمود بر هم هستند. هنگاميکه نور وارد سنگ هايي که با اين سيستم رشد کرده اند، مي شود به علت يکنواخت بودن تراکم اتمي، داراي شکست يگانه (SR) است. همانند الماس، گارنت و اسپينل.
ويژگي هاي اين سيستم:
1. داراي سه محور کريستالي است.
2. هر سه محور بر هم عمود هستند.
3. هر سه محور داراي اندازه هاي برابر هستند. (A=B=C)
قابل ذکر است که فرم Octahedron و Dodecahedron زير مجموعه سيستم Cubic قرار مي گيرند. چون داراي طول، عرض و قطر يکسان همانند Cubic مي باشند.
ويژگي هاي اين سيستم:
1. داراي سه محور کريستالي است.
2. هر سه محور بر هم عمود هستند.
3. هر سه محور داراي اندازه هاي برابر هستند. (A=B=C)
قابل ذکر است که فرم Octahedron و Dodecahedron زير مجموعه سيستم Cubic قرار مي گيرند. چون داراي طول، عرض و قطر يکسان همانند Cubic مي باشند.
Cubic System
Cube - Octahedron - Dodecahedron
Diamond
Diamond
Diamond
Garnet
Garnet
Spinel
سيستم تتراگونال (Tetragonal System):
در سيستم تتراگونال تراکم اتمي در جهت محور هاي A و B يکسان بوده، چون با هم برابرند ولي با محور C نابرابر مي باشد، در نتيجه در اين سيستم کريستالي دو تراکم متفاوت وجود دارد و وقتي نور وارد اين سيستم کريستالي مي شود به دو پرتو نوري تقسيم شده و کريستال هايي که به اين سيستم رشد مي کنند داراي شکست دوگانه (DR) هستند. همانند زیرکن
ويژگي هاي اين سيستم:
1. داراي سه محور کريستالي است.
2. هر سه محور بر هم عمود هستند.
3. دو محور کريستالي افقي با هم برابرند و محور کريستالي عمود برآنها، نابرابر است. (A=B≠C)
ويژگي هاي اين سيستم:
1. داراي سه محور کريستالي است.
2. هر سه محور بر هم عمود هستند.
3. دو محور کريستالي افقي با هم برابرند و محور کريستالي عمود برآنها، نابرابر است. (A=B≠C)
Tetragonal System
Prism- Dipyramid - Pyramid with Prism
Zircon
Zircon
سيستم هگزگونال (Hexagonal System):
در سيستم هگزاگونال تراکم اتمي در جهت محور هاي افقي A1، A2 و A3 يکسان بوده، چون با هم برابرند ولي اين سه محور با محور عمودي C نابرابر مي باشند. در نتيجه در اين سيستم کريستالي دو تراکم متفاوت وجود دارد و وقتي نور وارد اين سيستم کريستالي مي شود به دو پرتو نوري تقسيم شده و کريستال هايي که به اين سيستم رشد مي کنند داراي شکست دوگانه هستند. همانند خانواده بریل، Benitoid (بنیتویت)
ويژگي هاي اين سيستم:
1. داراي چهار محور کريستالي است. (A1=A2=A3≠C)
2. هر سه محورهاي افقي با هم برابر بوده و با زاويه 60 درجه نسبت به هم قرار گرفته اند.
3. محور عمودي C معمولاً بلند تر و يا کوتاه تر از محور هاي افقي است.
ويژگي هاي اين سيستم:
1. داراي چهار محور کريستالي است. (A1=A2=A3≠C)
2. هر سه محورهاي افقي با هم برابر بوده و با زاويه 60 درجه نسبت به هم قرار گرفته اند.
3. محور عمودي C معمولاً بلند تر و يا کوتاه تر از محور هاي افقي است.
Hexagonal System
Hexagonal - Dipyramid
Beryl
Benitoid
سيستم تريگونال (Trigonal System):
در سيستم تريگونال همانند سيستم هگزگونال، تراکم اتمي در جهت محور هاي افقي A1، A2 و A3 يکسان بوده، چون با هم برابرند ولي با محور عمودي C نابرابر مي باشد در نتيجه در اين سيستم کريستالي دو تراکم متفاوت وجود دارد و وقتي نور وارد اين سيستم کريستالي مي شود به دو پرتو نوري تقسيم شده و کريستال هايي که به اين سيستم رشد مي کنند داراي شکست دوگانه هستند. خانواده کوارتز، خانواده کروندوم، تورمالین
ويژگي هاي اين سيستم:
1. داراي چهار محور کريستالي است. (A1=A2=A3≠C)
2. هر سه محورهاي افقي با هم برابر بوده و با زاويه 60 درجه نسبت به هم هستند.
3. محور عمودي C معمولاً بلند تر و يا کوتاه تر از محور هاي افقي است.
ويژگي هاي اين سيستم:
1. داراي چهار محور کريستالي است. (A1=A2=A3≠C)
2. هر سه محورهاي افقي با هم برابر بوده و با زاويه 60 درجه نسبت به هم هستند.
3. محور عمودي C معمولاً بلند تر و يا کوتاه تر از محور هاي افقي است.
Trigonal System
Dipyramid - Rhombohedron - Scalenohedron
Quartz
Tourmaline
Corundum
سيستم ارتورمبيک (Orthorhombic System):
در اين سيستم سه محور کريستالي وجود دارد که هر سه عمود بر يکديگرند ولي با هم نابرابر هستند. به عبارت ديگر اين سيستم داراي سه تراکم نا برابر مي باشد ولي از آنجاييکه وقتي نور وارد اين سيستم کريستالي مي شود می تواند فقط در دو جهت متفاوت حرکت کند، در نتيجه گوهر هاي متعلق به اين سيستم، هم داراي شکست دوگانه هستند. کرایسوبریل، آندالوسایت، آیولایت، پریدوت، تانزانایت،توپاز،وریسایت
ويژگي هاي اين سيستم:
1. داراي سه محور کريستالي است. (A≠B≠C)
2. هر سه محور عمود بر يکديگر هستند.
3. هر سه داراي طول هاي نابرابر مي باشند.
ويژگي هاي اين سيستم:
1. داراي سه محور کريستالي است. (A≠B≠C)
2. هر سه محور عمود بر يکديگر هستند.
3. هر سه داراي طول هاي نابرابر مي باشند.
Orthorhombic System
Prism - Dipyramid - Prism
Crysoberyl
Andalusite
Corundum
Peridot
Tanzanite
Topaz
سيستم منوکلينيک (Monoclinic System):
در اين سيستم سه محور کريستالي وجود دارد که هر سه محور نابرابر هستند. به عبارتي داراي سه تراکم نا برابر مي باشند. وقتي نور وارد اين سيستم کريستالي مي شود فقط در دو جهت متفاوت حرکت می کند. در نتيجه اين دسته از سنگ ها هم داراي شکست دوگانه هستند. آزورایت،دایوپساید،فلدسپار،کونزایت
ويژگي هاي اين سيستم:
1. داراي سه محور کريستالي است. (A≠B≠C)
2. دو محور افقي با زاويه کمتر از 90 درجه يکديگر را قطع مي کنند.
3. هر سه محور با هم نا برابر هستند.
4. محور C بر دو محور افقي عمود مي باشد.
ويژگي هاي اين سيستم:
1. داراي سه محور کريستالي است. (A≠B≠C)
2. دو محور افقي با زاويه کمتر از 90 درجه يکديگر را قطع مي کنند.
3. هر سه محور با هم نا برابر هستند.
4. محور C بر دو محور افقي عمود مي باشد.
Monoclinic System
Monoclinic System
Kunzite
Feldspar - Amazonite
Diopside
سيستم تريکلينيک (Triclinic System):
در اين سيستم سه محور کريستالي وجود دارد که هر سه محور نابرابر هستند. به عبارتي داراي سه تراکم نا برابر مي باشند. وقتي نور وارد اين سيستم کريستالي مي شود فقط در دو جهت متفاوت مي تواند حرکت کند، در نتيجه اين دسته از سنگ ها هم داراي شکست دوگانه هستند. همانند فیروزه
ويژگي هاي اين سيستم:
1. داراي سه محور کريستالي است. (A≠B≠C)
2. هر سه محور با هم نا برابر هستند.
ويژگي هاي اين سيستم:
1. داراي سه محور کريستالي است. (A≠B≠C)
2. هر سه محور با هم نا برابر هستند.
Triclinic System
Triclinic System
Turquoise
