طلا، فلزی نرم و شکلپذیر به رنگ زرد روشن و براق است که در مجاورت هوا و آب زنگ نزده و تیره نمیشود. این فلز را می توان به صورت خالص در طبیعت به شکل دانهای یا تکهای در میان سنگها، کانیهای بلوری شده و مواد ته نشینی آبرفتی پیدا کرد.
نماد شیمیایی این عنصر، Au از نام لاتین آن aurumبه معنی «درخشش سپیده دم» گرفته شدهاست. ارزش طلا به دلیل کمیابی آن، کاربردپذیری آسان، تصفیه راحت، مقاومت در مقابل زنگ زدن و خوردگی، رنگ متمایز، واکنشناپذیری با دیگر عناصر است، ویژگیهایی که در کمتر فلز دیگری دیده میشود. یک گرم از این عنصر را میتوان آن قدر چکش زد تا به اندازه یک ورق با مساحت یک متر مربع پهن شود.
طلا از آغاز تاریخ مکتوب بشر همواره فلزی گرانبها و محبوب بودهاست که برای ضرب سکه، ساخت جواهرات و کاربردهای هنری استفاده میشدهاست.
طلا علاوه بر کاربرد سرمایهای و استفاده در جواهرات، کاربردهای گوناگون دیگری از جمله در دندانپزشکی، تولید شیشههای رنگی و صنایع الکترونیک دارد و با توجه به رسانایی الکتریکی بالا در سیمکشی الکتریکی استفاده می شود. طلا رسانای خوب گرما و جریان برق است. از نظر شیمیایی رطوبت هوا و بر آن بی اثرند. به همین دلیل در ساخت سکه و جواهرات بسیار مناسب است و البته میتوانند پوشش مناسب برای دیگر فلزهای واکنش پذیر باشد.
نماد شیمیایی این عنصر، Au از نام لاتین آن aurumبه معنی «درخشش سپیده دم» گرفته شدهاست. ارزش طلا به دلیل کمیابی آن، کاربردپذیری آسان، تصفیه راحت، مقاومت در مقابل زنگ زدن و خوردگی، رنگ متمایز، واکنشناپذیری با دیگر عناصر است، ویژگیهایی که در کمتر فلز دیگری دیده میشود. یک گرم از این عنصر را میتوان آن قدر چکش زد تا به اندازه یک ورق با مساحت یک متر مربع پهن شود.
طلا از آغاز تاریخ مکتوب بشر همواره فلزی گرانبها و محبوب بودهاست که برای ضرب سکه، ساخت جواهرات و کاربردهای هنری استفاده میشدهاست.
طلا علاوه بر کاربرد سرمایهای و استفاده در جواهرات، کاربردهای گوناگون دیگری از جمله در دندانپزشکی، تولید شیشههای رنگی و صنایع الکترونیک دارد و با توجه به رسانایی الکتریکی بالا در سیمکشی الکتریکی استفاده می شود. طلا رسانای خوب گرما و جریان برق است. از نظر شیمیایی رطوبت هوا و بر آن بی اثرند. به همین دلیل در ساخت سکه و جواهرات بسیار مناسب است و البته میتوانند پوشش مناسب برای دیگر فلزهای واکنش پذیر باشد.
واحد اندازهگیری طلا در بازار جهانی اونس تروا معادل 31/1 گرم است.
طلا در برابر بیشتر اسیدها پایدار است اما در تیزاب سلطانی( نیترو-هیدروکلریک اسید) حل میشود.
طلا در موارد بسیار زیادی ممکن است با طلای ابلهان یا پیریت(Pyrite) اشتباه گرفته شود. یکی از مهمترین تفاوت ها در تشخیص این دو، خاصیت چکش خواری طلا است. در حالی که پیریت با ضربه چکش، خرد میشود، طلا در برابر ضربه تنها کمی تغییر شکل میدهد.نمونه هایی از پایرایت را در دو تصویر زیر مشاهده می کنید.
طلا در برابر بیشتر اسیدها پایدار است اما در تیزاب سلطانی( نیترو-هیدروکلریک اسید) حل میشود.
طلا در موارد بسیار زیادی ممکن است با طلای ابلهان یا پیریت(Pyrite) اشتباه گرفته شود. یکی از مهمترین تفاوت ها در تشخیص این دو، خاصیت چکش خواری طلا است. در حالی که پیریت با ضربه چکش، خرد میشود، طلا در برابر ضربه تنها کمی تغییر شکل میدهد.نمونه هایی از پایرایت را در دو تصویر زیر مشاهده می کنید.
طلا میتواند با بسیاری از فلزها آلیاژ شود. این آلیاژها در بدست آوردن سختی و نرمیهای گوناگون، دمای ذوب مناسب، پدید آوردن رنگ دلخواه و دیگر کاربردهای فلزشناسی مورد نیازند. مس رایجترین فلز برای ساخت آلیاژ طلاست و گاهی از فلزات دیگری مثل نقره، نیکل، و پالادیم هم استفاده میشود. درصد طلای موجود در هر مصنوع فلزی به عنوان عیار طلا(Karat) نامیده میشود که معمولا از واحد ۲۴ یا واحد ۱۰۰۰ بیان میشود. مثلا طلای ۱۸ عیار (۷۵۰) حاوی ۷۵ درصد، طلای 21 عیار(875) 87/5درصد و طلای 14 عیار (583) حاوی 58/3 درصد طلای خالص است. لازم به ذکر است که Karat با Carat که واحد اندازه گیری وزن در گوهر های قیمتی است، تفاوت دارد.
طلا با عیار ۱۸ که دارای ۲۵٪ مس باشد در طلاسازی سنتی و باستانی روسیه دیده شدهاست. این طلا که قرمز رنگ است برای عموم مردم کاربرد ندارد. از آمیختن طلا با آهن به طلای آبی و از طلا با آلومینیم به طلای بنفش میرسیم. این رنگهای طلا مگر در کارهای بسیار ویژه جواهرسازی، کاربرد چندانی ندارند. طلای آبی تُرد است و به سختی میتوان با آن کار کرد.
طلای ۱۸ و ۱۴ که تنها از آلیاژ طلا-نقره ساخته شده باشند رنگ زرد مایل به سبز دارند و با نام طلای سبز شناخته میشوند. طلای سفید از آمیختن طلا با فلزهای سفیدرنگ مثل نقره، پالادیم یا نیکل بدست میآید. البته رنگ درخشان طلای سفید رنگ واقعی آن نیست بلکه به دلیل روکش رودیم (فلزی از گروه پلاتین) است که بر روی آن کشیده میشود. از انواع رایج طلای سفید، طلای ۱۸ عیار دارای 17/3 ٪ نیکل، ۵/۵٪ روی و ۲/۲٪ مس است که به رنگ نقره دیده میشود.
طلا با عیار ۱۸ که دارای ۲۵٪ مس باشد در طلاسازی سنتی و باستانی روسیه دیده شدهاست. این طلا که قرمز رنگ است برای عموم مردم کاربرد ندارد. از آمیختن طلا با آهن به طلای آبی و از طلا با آلومینیم به طلای بنفش میرسیم. این رنگهای طلا مگر در کارهای بسیار ویژه جواهرسازی، کاربرد چندانی ندارند. طلای آبی تُرد است و به سختی میتوان با آن کار کرد.
طلای ۱۸ و ۱۴ که تنها از آلیاژ طلا-نقره ساخته شده باشند رنگ زرد مایل به سبز دارند و با نام طلای سبز شناخته میشوند. طلای سفید از آمیختن طلا با فلزهای سفیدرنگ مثل نقره، پالادیم یا نیکل بدست میآید. البته رنگ درخشان طلای سفید رنگ واقعی آن نیست بلکه به دلیل روکش رودیم (فلزی از گروه پلاتین) است که بر روی آن کشیده میشود. از انواع رایج طلای سفید، طلای ۱۸ عیار دارای 17/3 ٪ نیکل، ۵/۵٪ روی و ۲/۲٪ مس است که به رنگ نقره دیده میشود.
بیشترین طلای به کار رفته در جواهرات در کشور هند در سال 2010، 745/70 تن، در چین 428/00 و ایلات متحده آمریکا 128/61 تن بوده است.
طلای آب شده یا به اختصار آبشده اصطلاحی دربازار طلاست و منظور از آن طلاهای بازگشتی مردم که جهت تولید مجدد ذوب میشوند را میگویند. شکل آن بصورت غیر منظم و عیار آن مختلف است و با ارسال آن به ری گیری مشخص میگردد. از اصطلاح آبشده در برابر سایر متفرقات طلا از قبیل النگو ، انگشتر و ... نیز استفاده می شود که بدلیل تفاوت اجرت و عیار هیچ یک معیار پایه ای برای بازار طلا نیستند. در ایران بر خلاف بازار طلای جهانی که قالب 103/31 گرمی از طلای خالص ۲۴ عیار معیار قمیت دهی مشتقات طلا هستند ، تنها واحد گرمی طلای آب شده معیار میباشد. بر خلاف اصطلاح آب شده برای قیمت سنجی سایر متعلقات طلا ، فرایند تبدیل طلای مستعمل به شمش تمیز را آب کردن مینامند .
طلای آب شده یا به اختصار آبشده اصطلاحی دربازار طلاست و منظور از آن طلاهای بازگشتی مردم که جهت تولید مجدد ذوب میشوند را میگویند. شکل آن بصورت غیر منظم و عیار آن مختلف است و با ارسال آن به ری گیری مشخص میگردد. از اصطلاح آبشده در برابر سایر متفرقات طلا از قبیل النگو ، انگشتر و ... نیز استفاده می شود که بدلیل تفاوت اجرت و عیار هیچ یک معیار پایه ای برای بازار طلا نیستند. در ایران بر خلاف بازار طلای جهانی که قالب 103/31 گرمی از طلای خالص ۲۴ عیار معیار قمیت دهی مشتقات طلا هستند ، تنها واحد گرمی طلای آب شده معیار میباشد. بر خلاف اصطلاح آب شده برای قیمت سنجی سایر متعلقات طلا ، فرایند تبدیل طلای مستعمل به شمش تمیز را آب کردن مینامند .
نگه داری از طلا
اگرچه طلا بادوام است، ولی می تواند در مقابل ضربات محکم و اجسام تیز، دچار فرورفتگی و خراش شود. این موضوع در مورد جواهراتی مثل انگشتر و دستبند که بیشتر در معرض خطر هستند، اهمیت بیشتری دارد. پس بهتر است قبل از انجام هر کار خشن و سختی، آنها را کنار بگذارید. جهت از بین بردن این خراش ها، قطعه باید مجدداً صیقل (Polish) زده شود.
طلا در مقابل ترکیبات شیمیایی هم آسیب پذیر است. به غیر از جیوه، مهمترین مخرب آن کلر است. مجاورت مستمر آن با طلا، ساختمان اتمی آن را نرم و سست می کند و در نهایت آن را می شکند. در صورت تماس مستقیم آن با کلر، بلافاصله آن را تمیز کرده و در هنگام شنا و جکوزی از آنها استفاده نکنید.
مواد شوینده استفاده شده در منازل که شامل ترکیبات شیمیایی و اسید ها هستند هم می تواند بر روی انگشتر و دستبند طلا تأثیر بگذارد و به آن صدمه بزند. بهتر است در هنگام استفاده از این مواد، از جواهرات خود استفاده نکنید.
طلا به مرور زمان و در اثر گرد و غبار، رطوبت و لوازم آرایشی، جلای خود را از دست می دهد. بهتر است به صورت منظم آن را با محلول کف آلود، آب ولرم و دستگاه های بخار به صورت منظم تمیز نگه داشت.
اگرچه طلا بادوام است، ولی می تواند در مقابل ضربات محکم و اجسام تیز، دچار فرورفتگی و خراش شود. این موضوع در مورد جواهراتی مثل انگشتر و دستبند که بیشتر در معرض خطر هستند، اهمیت بیشتری دارد. پس بهتر است قبل از انجام هر کار خشن و سختی، آنها را کنار بگذارید. جهت از بین بردن این خراش ها، قطعه باید مجدداً صیقل (Polish) زده شود.
طلا در مقابل ترکیبات شیمیایی هم آسیب پذیر است. به غیر از جیوه، مهمترین مخرب آن کلر است. مجاورت مستمر آن با طلا، ساختمان اتمی آن را نرم و سست می کند و در نهایت آن را می شکند. در صورت تماس مستقیم آن با کلر، بلافاصله آن را تمیز کرده و در هنگام شنا و جکوزی از آنها استفاده نکنید.
مواد شوینده استفاده شده در منازل که شامل ترکیبات شیمیایی و اسید ها هستند هم می تواند بر روی انگشتر و دستبند طلا تأثیر بگذارد و به آن صدمه بزند. بهتر است در هنگام استفاده از این مواد، از جواهرات خود استفاده نکنید.
طلا به مرور زمان و در اثر گرد و غبار، رطوبت و لوازم آرایشی، جلای خود را از دست می دهد. بهتر است به صورت منظم آن را با محلول کف آلود، آب ولرم و دستگاه های بخار به صورت منظم تمیز نگه داشت.