برش گوهر ها یکی از مهمترین فاکتورهای درجه بندی آنها است. به ویژه در الماس ها که کیفیت برش، صیقل صفحات و نحوه چیدمان آنها بر روی براقی آن بسیار تأثیر گذار است.
گوهر ها به اشکال مختلفی برش می خورند. اغلب، شکل آنها با سبک برششان اشتباه می شود. در مبحث تراش گوهر ها دو مفهوم وجود دارد:
Cutting Shape (شکل برش) و Cutting Style (سبک برش)
شکل برش (Cutting Shape) به شکل هندسی گوهر ها اشاره می کند همانند گرد (Round)، بیضی (Oval)، مربع (Square)، مستطیل (Rectangular) و ... .

سبک برش (Cutting Style) تعداد و نحوه قرار گرفتن صفحات برش را توصیف می کند. در نتیجه تناسب بین صفحات و کیفیت تراش آنها باعث ایجاد بیشترین انعکاس نور می شود.
همه برش ها سه قسمت اصلی داشته که عبارتند از Crown (تاج)، Pavilion (خیمه) و Girdle (کمربند) که هر کدام از این قسمت ها دارای صفحات متعددی هستند.

به طور کلی، سه تراش اصلی برای گوهر ها استفاده می شود که عبارتند از:Cut Brilliant، (Step Cut) Emerald Cutو Mixed Cut.

Brilliant Cut (برش برليان)

از اين برش براي به وجود آورن براقي بیشتر در سنگ هايي که داراي سختي و ضريب شکست بالا و از شفافيت خوبي برخوردار هستند، استفاده مي شود. بيشتر الماس ها و حتی گوهرهای رنگی نیز به اين روش برش داده مي شوند. در اين نوع برش صفحات متعددي به اشکال متفاوت ايجاد مي شود. این برش در سال 1919 توسط Marcel Tolkowsky ابداع شد. از اين نمونه برش مي توان Round Brilliant Cut را نام برد.

(Emerald Cut (Step Cut

اين برش در سنگ هاي خامی که داراي شکل هندسي مستطيل و يا مربع هستند زده مي شود. گوشه هاي اين مستطيل و يا مربع برداشته شده تا از شکستگي سنگ جلوگيري گردد. صفحات اين برش باعث ايجاد رنگ بيشتر در سنگ شده ولي از طرف ديگر ناخالصي هاي موجود در سنگ را نمايان تر مي سازد. اين نوع برش براي سنگ هاي پاک و يا داراي ناخالصي کم که داراي غلظت رنگي خوبي مي باشند به کار مي رود.

Mixed Cut

اين برش معمولاً ترکيبي از برش هاي پله اي (Step) و برليان (Brilliant) مي باشد. به طور معمول در قسمت تاج برش برليان و در قسمت خيمه برش پله اي زده مي شود، البته گاهي هم به صورت برعکس نيز برش مي خورند. اين نوع برش معمولاً بر روي سنگ هاي ارزان قيمت مثل شيشه، انواع مختلف خانواده هاي کوارتز و يا سنگ هاي مصنوعي استفاده مي شود.

در حقیقت این شکل برش گوهر است که مورد توجه قرار می گیرد و می تواند توصیف کننده شخصیت و سلیقه فرد باشد. معمولاً ویژگی برش گوهر ها به همراه شکل و سبک برش آنها بیان میشود. برای مثال الماسی با برش برلیان به شکل گرد به صورت Round Brilliant Diamond خوانده می شود.
ممکن است برخی گوهر ها به صورت گرد برش خورده اما سبک برششان دامله (Cabochon) باشد که اغلب بروی گوهر هایی که پدیده دارند یا از شفافیت خوبی برخوردار نیستند زده می شود که در آن صورت آن را Round Cabochon می نامند.

تعیین سبک و شکل برش با کمک دستگاه های پیشرفته و نظر مستقیم فرد تراشکار مشخص می شود تا بتوان گوهری با کمترین کاهش وزن و با کیفیت مناسب از سنگ برش نخورده اصلی (Rough) بدست آورد. در این مقالات می توانید نحوه برش الماس و نحوه برش گوهر های رنگی صفحه دار و نحوه برش دامله را مشاهده نمایید.
در ادامه درباره انواع مختلف شکل های برش توضیحاتی ارائه می شود.

Round Brillaint Cut

اکثر الماس ها به این شکل و سبک، برش خورده که نهایت درخشندگی را در الماس به وجود می آورد. این نوع برش از برش های سنتی بوده و اغلب توسط خریداران انتخاب شده و برای حلقه های نامزدی بسیار مناسب است. این برش در قسمت تاج (Crown) دارای یک صفحه Table، هشت صفحه Bezel، هشت صفحه Star، شانزده صفحه Upper Girdle و در بخش پاویلیون یا خیمه دارای شانزده صفحه Lower Girdle، هشت صفحه Pavilion و یک صفحه Culet می باشد. این برش در حالت استاندارد دارای 57 صفحه و چنانچه کیولت داشته باشد دارای 58 صفحه خواهد بود. در این مقاله می توانید قسمت های مختلف برش برلیان را مشاهده نمایید.

اندازه های استاندارد برش برلیان در بخش ارتفاع کل بین 60 تا 61 درصد و در بخش Table بین 54 تا 60 درصد متغیر است. در این مقاله می توانید بخش های مختلف برش را با اندازه های استاندارد آن مشاهده نمایید.

به دلیل تقاضای زیاد و محبوبیت، این نوع برش از قیمت بالایی برخوردار بوده و اغلب در حلقه های نامزدی، گوشواره های میخی (Stud Earring) و یا آویز ها استفاده می شود.

Asscher Cut

این برش تقریباً شبیه برش Emerald Cut است. Jozeph Asscher، برشکار برجسته الماس که الماس 3106 قیراطی Cullinan را برش زده است، این برش را در سال 1902 میلادی ابداع کرده است.
این برش دارای Table کوچک که قسمت تاج آن دارای صفحات پهن و بلندی بوده و قسمت پاویلیون آن عمیق و کیولت آن مربع شکل است.
به دلیل داشتن این ویژگی ها، این برش براقی و بازی نور بیشتری نسبت به برش Emerald Cut دارد. صفحات این برش انعکاسی شبیه پره های آسیاب بادی داشته که گوشه های پهنی دارد که توسط مربع های متحدالمرکزی ایجاد شده اند. این برش در سبک جواهرات Art Deco (یکی از دوره های مشهور تاریخچه جواهرات) بسیار مورد استفاده قرار می گرفته و نسبت به برش Emerald Cut پیشتاز است.