آيا تا به حال از خود پرسيده ايد که چرا سنگ الماس اينقدر گرانبها است؟ شايد ابتدا لازم است بدانيم که يک سنگ هنگامي مي تواند در جايگاه گوهر قرار بگيرد که داراي ويژگي هايي همچون زيبايي، مقاومت، کميابي و غيره باشد. سنگ الماس داراي بالاترين سختي در بين گوهرها بوده که براي تعيين کردن آن بايد سال ها تحقيق انجام شود، همچنين داراي زيبايي خاصي است که نشاندهنده قدرت خداوند است.
طرز تشکيل الماس
در زمين شناسي پوسته زمين به سه قسمت Crust، Mantle و Core تقسيم مي شود که پوسته اول نازکتر و پوسته مياني (Mantle) داراي بيشترين قطر بوده که طبق تحقيقات انجام شده دريافتند که سنگ هاي الماس در پوسته مياني و در حدود 120 تا 190 کيلومتري عمق زمين تشکيل مي شود و اين فرآيند طي ميليون ها سال انجام مي شود.
تشکيل الماس هميشه موضوع بسيار جالبي براي محققان بوده است. اين سنگ در فشاري تقريباً 45 تا 60 بار و حرارتي در حدود 900 تا 1300 درجه سانتيگراد تشکيل مي شود. قابل ذکر است که فشار اتمسفر روي زمين يک بار بوده و هر کيلوبار برابر با هزار بار مي باشد که الماس حدود 45 تا 60 هزار برابر زير فشار زمين قرار دارد.
سنگ الماس تک عنصري بوده و همانند گرافيت تنها از کربن (C) ساخته شده است و به دليل وجود نظم اتمي و تراکم زياد داراي سختي بسيار بالا و بهترين پيوند اتمي که Covalent نام دارد، مي باشد.
سنگ الماس تک عنصري بوده و همانند گرافيت تنها از کربن (C) ساخته شده است و به دليل وجود نظم اتمي و تراکم زياد داراي سختي بسيار بالا و بهترين پيوند اتمي که Covalent نام دارد، مي باشد.
حدود2000 سال پيش سنگ الماس در کشور هندوستان کشف شد که اکثراً درکنار رودخانه ها يافت مي شد. در حقيقت مردم در حين يافتن طلا در رودخانه ها، الماس را کشف کردند. به اين نوع معادن الماس که در رودخانه تشکيل می شود، Alluvial مي گويند.
بعد از کم رنگ شدن استخراج الماس در هندوستان، دومين کشوري که الماس در آن کشف شد برزيل بود که در حدود 150 سال در استخراج الماس فعال بود. معادن کشور برزيل هم از نوع Alluvial بود. سومين کشور که معادن الماس در آن کشف شد آفريقا است که توانست مقام اول را در استخراج الماس بدست آورد. در واقع سنگ هاي الماس در ابتدا به همراه سنگ هاي Kimberlite و Lamporite به صورت انفجاري به سطح زمين مي رسند. به اين معادن، معادن اوليه (Pipe) مي گويند. پس از گذشت سال ها با کمک باد و باران اين سنگ ها به رودخانه ها منتقل شده که معادن ثانويه يا همان Alluvial ناميده مي شوند. زمانيکه معادن اوليه درآفريقا کشف شد توانستند سنگ هاي بسياري را از آن استخراج کنند
بعد از کم رنگ شدن استخراج الماس در هندوستان، دومين کشوري که الماس در آن کشف شد برزيل بود که در حدود 150 سال در استخراج الماس فعال بود. معادن کشور برزيل هم از نوع Alluvial بود. سومين کشور که معادن الماس در آن کشف شد آفريقا است که توانست مقام اول را در استخراج الماس بدست آورد. در واقع سنگ هاي الماس در ابتدا به همراه سنگ هاي Kimberlite و Lamporite به صورت انفجاري به سطح زمين مي رسند. به اين معادن، معادن اوليه (Pipe) مي گويند. پس از گذشت سال ها با کمک باد و باران اين سنگ ها به رودخانه ها منتقل شده که معادن ثانويه يا همان Alluvial ناميده مي شوند. زمانيکه معادن اوليه درآفريقا کشف شد توانستند سنگ هاي بسياري را از آن استخراج کنند
يکي از معروف ترين سنگ هاي الماس که درآفريقا کشف شد داراي رنگ D و بدون ناخالصي به وزن حدود 3106 قيراط بود که Cullinan (تصویر سمت چپ) نام داشت. البته الماس هاي ديگري همچون Eurika (تصویر سمت راست) که به معني " من پيدايش کردم" نيز کشف شد و 3 سال بعد از آن هم الماس Star of Africa کشف شد که با کشف آن معدن کاران بسياري از سرتا سر جهان به آفريقا آمدند.
آقاي Cecil Roads که رئيس بزگترين معادن الماس دنيا است، 17 ساله بود که به آفريقا رفت و از همان ابتدا در فکر راهي براي کنترل توليد و خريد و فروش سنگ الماس بود. او شرکتي به نام DeBeers را تأسيس کرد که همچنان نيز در اين زمينه فعاليت مي کند و با شعار هميشگي خود " Diamond for ever" معروف است.
در ابتداي کشف الماس به دليل سختي بالا، آن را به همان صورت اوليه که کريستالي 8 ضلعي است با پودر الماس صيقل مي دادند. اما با گذشت زمان برشکاران دريافتند که مي توان به نقاطي که فاصله اتم ها در آن بيشتر است ضربه اي وارد کرد و سنگ را به صورت صاف به دو قسمت تقسيم کرد. برشکاران الماس را به اشکال مختلفي برش مي دادند تا اينکه در سال 1919 فردی به نام Kokowsky توانست برش برليان را که يکي از بهترين برش ها براي الماس مي باشد را با ابعاد مشخص ابداع نمايد.
در ابتداي کشف الماس به دليل سختي بالا، آن را به همان صورت اوليه که کريستالي 8 ضلعي است با پودر الماس صيقل مي دادند. اما با گذشت زمان برشکاران دريافتند که مي توان به نقاطي که فاصله اتم ها در آن بيشتر است ضربه اي وارد کرد و سنگ را به صورت صاف به دو قسمت تقسيم کرد. برشکاران الماس را به اشکال مختلفي برش مي دادند تا اينکه در سال 1919 فردی به نام Kokowsky توانست برش برليان را که يکي از بهترين برش ها براي الماس مي باشد را با ابعاد مشخص ابداع نمايد.
قسمتهاي مختلف يک الماس با برش برليان شامل: يک سندان(Table)، يک تاج (Crown) و کمربند (Girdle)، خيمه (Pavilion) مي باشد و درکل 58 صفحه دارد. جهت مشاهده قسمتهای مختلف می توانید این مقاله را مشاهده نمایید.
براي انتخاب يک الماس بايد چهار فاکتور را در نظر گرفت که به نام 4C's معروف است که عبارتند از Cut (برش)، Color (رنگ)، Clarity (پاکي) و Carat Weight (وزن). اگر يک سنگ فقط داراي پاکي خوبي باشد به تنهايي کافي نيست.جهت مشاهده جزییات بیشتر درباره 4C's این مقاله را مشاهده نمایید.
Cut (برش): در برش برليان صفحات به صورت مثلثي و کايت مانند هستند. به دليل آنکه اين نوع برش اجازه فرار نور را از خيمه سنگ نمي دهد باعث ايجاد براقي (Brilliancy) مي شود. در صورتيکه الماس از برش خوبي برخوردار باشد نور وارد شده به آن منعکس شده و به چشم بيننده مي رسد.
Color (رنگ): بعد از مشکلات بسياري که در مورد درجه بندي رنگ الماس ها در بازار جهاني وجود داشت، موسسه GIA آمريکا در سال 1950 استانداردي را براي اين موضوع تهيه کرد که در حال حاضر هم از اين استاندارد در درجه بندي رنگ استفاده مي شود. اين درجه بندي به D-Z معروف بوده که از حرف انگليسي D به معني بي رنگ شروع شده و تا Z به معني زرد روشن ادامه دارد. هر چه الماس بي رنگ تر باشد کمياب تر بوده و در نتيجه از ارزش بالايي برخوردار مي باشد. متأسفانه در بازار ايران الماس هاي بي رنگ به نام سفيد خوانده شده که در حقيقت رنگ سفيد نوعي از رنگ مي باشد. سنگ هاي الماس به رنگ هاي ديگري همچون قرمز، آبي، صورتي و سبز هم يافت مي شوند که اين رنگ ها را فانتزي مي نامند که بسيار کمياب بوده و از ارزش بالايي برخوردار هستند.
Clarity (پاکي): پاکي الماس هم توسط موسسه GIA درجه بندي شده است. در اين نوع درجه بندي که از Flawless که به معني نداشتن هيچ گونه ناخالصي مي باشد آغاز شده و بعد از آن Internal Flawless قرار دارد که شامل ناخالصي هاي سطحي است و به ترتيب VVS1، VS2، VS1، SI2، SI1 و VVS2 و در آخر I2، I1 و I3 که در پائين ترين نوع پاکي قرار گرفته اند دسته بندي شده اند. لازم به ذکر است که پاکي در سنگ الماس يکي از مهم ترين فاکتور ها بوده که مي تواند بر ارزش آن تأثير گذار باشد.
ناخالصي ها مي توانند به صورت کريستال هاي مهمان درون الماس، شکستگي، Cavity، Chip و غيره وجود داشته باشند.
Carat (وزن): هر چه وزن سنگ مورد نظر بيشتر باشد کمياب تر بوده و در نتيجه ارزش بسياري دارد. واحد اندازه گيري وزن سنگ هاي قيمتي قيراط بوده که يک پنجم قيراط مي باشد و هر قيراط به 100 صوت تقسيم مي شود. البته هرچه وزن الماس بيشتر باشد رنگ هم در آن بيشتر نمايان مي شود.
علت وجود رنگ در الماس اين است که همه الماس ها به دو دسته الماس هاي داراي نيتروژن و بدون نيتروژن تقسيم مي شوند. دسته اول الماس ها خود به دو نوع Ia و Ib تقسيم ميشوند. حدود 98% از کل الماس هاي استخراج شده از نوع Ia بوده که اتم هاي نيتروژن به صورت گروهي در يک قسمت از سنگ جمع شده و باعث ايجاد رنگ زرد در الماس ها مي شوند. به دليل تمرکز اتم در يک نقطه رنگ زرد آن به سختي ديده مي شود. در نوع Ib اتم هاي نيتروژن در سنگ پخش شده و حدود 1% از الماس هاي استخراج شده را شامل مي شود و به همين دليل هم بسيار کمياب بوده و جزو رنگ هاي فانتزي محسوب شده و ارزش بالايي دارند.
گروه دوم هم به دو نوع IIa و IIb تقسيم مي شود. نوع IIa داراي نيتروژن نبوده و در نتيجه بي رنگ است و بسيار کمياب هستند که بهترين نمونه آن الماس Cullinan مي باشد. نوع دوم IIb داراي اتم هاي برن (Boron) بوده که اين نوع عناصر واسطه باعث ايجاد رنگ آبي در الماس شده و آنها را هادي جريان الکتريسيته مي کند.
با توجه به مطالب گفته شده و زمان بسيار طولاني که صرف تشکيل الماس در طبيعت مي شود و زحمات بسيار زيادي که صرف کشف و استخراج الماس صورت مي گيرد، مي توان به دليل درخشندگي، سختي زياد و گرانبها بودن الماس پي برد.
Color (رنگ): بعد از مشکلات بسياري که در مورد درجه بندي رنگ الماس ها در بازار جهاني وجود داشت، موسسه GIA آمريکا در سال 1950 استانداردي را براي اين موضوع تهيه کرد که در حال حاضر هم از اين استاندارد در درجه بندي رنگ استفاده مي شود. اين درجه بندي به D-Z معروف بوده که از حرف انگليسي D به معني بي رنگ شروع شده و تا Z به معني زرد روشن ادامه دارد. هر چه الماس بي رنگ تر باشد کمياب تر بوده و در نتيجه از ارزش بالايي برخوردار مي باشد. متأسفانه در بازار ايران الماس هاي بي رنگ به نام سفيد خوانده شده که در حقيقت رنگ سفيد نوعي از رنگ مي باشد. سنگ هاي الماس به رنگ هاي ديگري همچون قرمز، آبي، صورتي و سبز هم يافت مي شوند که اين رنگ ها را فانتزي مي نامند که بسيار کمياب بوده و از ارزش بالايي برخوردار هستند.
Clarity (پاکي): پاکي الماس هم توسط موسسه GIA درجه بندي شده است. در اين نوع درجه بندي که از Flawless که به معني نداشتن هيچ گونه ناخالصي مي باشد آغاز شده و بعد از آن Internal Flawless قرار دارد که شامل ناخالصي هاي سطحي است و به ترتيب VVS1، VS2، VS1، SI2، SI1 و VVS2 و در آخر I2، I1 و I3 که در پائين ترين نوع پاکي قرار گرفته اند دسته بندي شده اند. لازم به ذکر است که پاکي در سنگ الماس يکي از مهم ترين فاکتور ها بوده که مي تواند بر ارزش آن تأثير گذار باشد.
ناخالصي ها مي توانند به صورت کريستال هاي مهمان درون الماس، شکستگي، Cavity، Chip و غيره وجود داشته باشند.
Carat (وزن): هر چه وزن سنگ مورد نظر بيشتر باشد کمياب تر بوده و در نتيجه ارزش بسياري دارد. واحد اندازه گيري وزن سنگ هاي قيمتي قيراط بوده که يک پنجم قيراط مي باشد و هر قيراط به 100 صوت تقسيم مي شود. البته هرچه وزن الماس بيشتر باشد رنگ هم در آن بيشتر نمايان مي شود.
علت وجود رنگ در الماس اين است که همه الماس ها به دو دسته الماس هاي داراي نيتروژن و بدون نيتروژن تقسيم مي شوند. دسته اول الماس ها خود به دو نوع Ia و Ib تقسيم ميشوند. حدود 98% از کل الماس هاي استخراج شده از نوع Ia بوده که اتم هاي نيتروژن به صورت گروهي در يک قسمت از سنگ جمع شده و باعث ايجاد رنگ زرد در الماس ها مي شوند. به دليل تمرکز اتم در يک نقطه رنگ زرد آن به سختي ديده مي شود. در نوع Ib اتم هاي نيتروژن در سنگ پخش شده و حدود 1% از الماس هاي استخراج شده را شامل مي شود و به همين دليل هم بسيار کمياب بوده و جزو رنگ هاي فانتزي محسوب شده و ارزش بالايي دارند.
گروه دوم هم به دو نوع IIa و IIb تقسيم مي شود. نوع IIa داراي نيتروژن نبوده و در نتيجه بي رنگ است و بسيار کمياب هستند که بهترين نمونه آن الماس Cullinan مي باشد. نوع دوم IIb داراي اتم هاي برن (Boron) بوده که اين نوع عناصر واسطه باعث ايجاد رنگ آبي در الماس شده و آنها را هادي جريان الکتريسيته مي کند.
با توجه به مطالب گفته شده و زمان بسيار طولاني که صرف تشکيل الماس در طبيعت مي شود و زحمات بسيار زيادي که صرف کشف و استخراج الماس صورت مي گيرد، مي توان به دليل درخشندگي، سختي زياد و گرانبها بودن الماس پي برد.
